Dünya gıda sorunu artışına hızla devam ederken, ardında bıraktığı atık üretimi çevresel tehditleri meydana getirerek dünya gündemindeki “krizler” arasına girmeye başladı.
Her gün Dünya nüfusunun iki katını doyuracak kadar besin üretimi yapılmasına rağmen dünya nüfusunun 1/9’u yetersiz besleniyor, üretilen yiyeceklerin 1/3’ü çöpe atılıyor. Her yıl beş yaşın altındaki çocukların %45’i yetersiz beslenme sebebiyle hayatını kaybediyor.
Türkiye bu tehditlerin neresinde diye bakacak olursak: BM’nin raporuna göre sadece Türkiye’de 7.7 milyon ton yiyecek çöpe atılıyor ve bu çöplerin önemli bir kısmı evlerdeki mutfaklardan çıkıyor. Her yıl kişi başı 93 kilogram yiyecek çöpe atılmakta. Dünya genelinde israf edilen gıdanın toplamı 40 tonluk 23 milyon kamyon dolusu yiyeceğe denk geliyor.
11-12 Kasım tarihlerinde gerçekleştirdiğimiz Annual Food Agenda’nın 1. gününde, “Tohumdan Sofraya Döngüsel Ekonomi” konusunu Buğday Derneği\’nden konuğumuz Güneşin Aydemir’den dinlemiştik. Gıda atığında Türkiye 3. sırada yer alırken, gıdanın üretiminden tüketimine kadar çok fazla el değiştirdiğini ve gıdanın 4/1’ini bu aşamada kaybettiğimizi; artan gıda atıklarının üretim hacminde artışa yol açtığına değindik. Üretim – tüketim – atık döngüsünde, doğal kaynakların daha fazla tüketilmesinin de karbon emisyonunun artmasına neden olduğunu konuştuk.
\”Uluslararası krizlerle nasıl başa çıkarım? Sürdürülebilirlik konusunda ben ne yapabilirim? Atık üretimine nasıl dur diyebilirim?\” Sorularına cevap arıyorsanız, çözüme kendi mutfağınızdan başlayalım.
Mutfağınızdaki Yenilikle Tanışın: Atıksız Mutfak
“Ardıç kuşu, çok sevdiği ardıç meyvesinin kendisine gerekli kısmını yedikten sonra çekirdeğini midesinde çimlendirip toprağa hem de bir ardıç ağacının dibine bırakırmış,” Gönül Paksoy’un “Atıksız Mutfak” kitabında atıksız doğal düzeni Ardıç kuşu örneği ile bizlere açıklarken Atıksız Mutfak kavramınıda mutfaklarımıza sokuyor.
“Atıksız yaşam ve Sadeleşmek” iklim krizi, sürdürülebilirlik, gıda sorunundan sonra son zamanlarda dünya gündeminde en çok konuşulan, tartışılan kavramlar arasında.
Gündelik yaşantımızda sürdürülebilir ve atıksız bir yaşam için çabalarken mutfakta farkında olmadan yaptığımız bir çok rutinimiz var. Mutfağınızda vakit geçirirken, alışveriş yaparken, çöplerinizi atarken, yiyeceklerinizi muhafaza ederken arkamızda bıraktığımız atıkların farkında bile olmuyoruz.
Le Cordon Bleu ve Özyeğin Üniversitesi işbirliği ile düzenlenen ‘Gastronomi Trendleri Buluşmasının 2019 yılındaki temasında ‘Atıksız Mutfak ve Sürdürülebilirlik’ konusu ele alındı.
Le Cordon Bleu Yönetici Eğitmen Şefi Erich Ruppen “Mükemmel bir yemeği hazırlamak önemli bir iştir ama iyi bir şef aynı zamanda malzemeyi nasıl kullandığı ve değerlendirdiği ile de ölçülür. Akıllı menü tasarımı başarılı bir restoran işletmesinde şarttır. Hayvanın, sebzenin her parçası bir değer oluşturarak kullanılmalıdır. Başarılı şeflerin restoranlara katkısı budur” sözleri ile atıksız mutfak konusunun önemine bir kez daha vurgu yapıldı.
Atıksız Mutfak İçin Nereden Başlamalıyım?
Ardıç kuşu örneğinde değindiğimiz üzere, mutfağımızda gerektiği kadarını kullandıktan sonra artıklarını nasıl değerlendirebiliriz konusuna bir kaç küçük örnek ve ipucu ile ele alacağız. Atıksız mutfak konusunu hayat felsefeniz olarak görmeye başladığınız andan itibaren kendinizde ve rutin hayatınızdaki değişimlerin de farkına varacaksınız. Atıksız mutfak genel itibariyle daha az tüketmenizi sağlar. Evdeki alanları daha iyi kullanmanızı, tasarruf etmenizi, sürdürülebilir bir yaşam kurmanızı kolaylaştırır.
- Atıksız mutfağın ilk adımı doğru bir alışverişle başlar. Mutfak alışverişinizde tüketeceğiniz ürün kadarını almanız, günlük ve haftalık ihtiyaçları belirleyerek alışverişi görmek sizi zamandan, gereksiz atıklardan, paradan tasarruf etmenizi sağlayacaktır.
- Mutfağınızdaki atıklar hiçbir zaman atık değildir! İkinci adım, mutfağınızdaki arta kalan ürünleri değerlendirmek ve döngüselliğini sağlamak olacaktır. Şef Ruppen’in dediği gibi iyi bir şef malzemeyi nasıl kullandığı ve değerlendirdiği ile ölçülmektedir. Mutfağınızdaki en iyi şef olabilmeniz için mutfağınızda yaratıcılığınızı konuşturmalısınız.
- Atıksız mutfak için önemli bir diğer adımımız ise var olan ürünleri korumak için izleyeceğimiz yöntemler. Hassas ürünlerinizi daha uzun koruyabilmek için uygun şartlar yaratmalısınız. Bir kaç küçük püf nokta ile daha uzun ve sağlıklı ürünlere sahip olacaksınız. Aynı zamanda ürünlerinizi saklamak için kullandığınız ürünlere de dikkat etmelisiniz. Tek kullanımlık, PVC içerikli, plastik ürünlerden uzak durarak mutfakta işinize yarayabilecek çevre dostu ürünler kullanmalısınız.
Atıksız bir mutfağa ulaşmak göründüğü kadar zor değil. Sizde mutfağınızın sürdürülebilir kahramanı ve şefi olabilirsiniz.
Alışkanlıklarınızı ve mutfağınızdaki sisteminizi değiştirerek işe başlayabilirsiniz. Dünyadaki gıda krizine dur demek, Türkiye\’deki gıda atığını azaltmak için mutfağınız ile birlikte hazır olun.
Atıksız ve sürdürülebilir bir dünyada görüşmek üzere.